Kuran’ın Mantığı: Hakikat, Samimiyet ve Adalet Yolunda Aklı Islah Etmek

“Kur’an’ın Mantığı” kitabı, Allah’ın Kitabı’nın, insan aklını ıslah eden, onu hataya düşmekten, düşünce, irade ve fiillerdeki sapmalardan koruyan bütün kural ve yol gösterici işaretleri içerdiğini göstermeyi amaçlamaktadır. Allah insanı yaratmış, ona akıl verip düşünme ve şuur nimetini bahşetmiş; ancak onu düşünsel yanılgılar, sapkın eğilimler ve yanlış uygulamalar denizinde boğulmaktan kurtaracak bir can simidi vermeyi de ihmal etmemiştir. Onu doğru yola iletmek, hidayet ve kurtuluş yollarını göstermek, düşünce ve eylemlerde hak ile batılı birbirinden ayırabilmek için ona, Bakara Suresi 185. ayette “insanlar için bir hidayet rehberi, doğru yolun ve hak ile batılı birbirinden ayırmanın apaçık delilleri” olarak tanımlanan Kur’an-ı Kerim’i vermiştir.

“Tarih” ve “teori” başlıklarını ele alan kitap iki bölüme ayrılmaktadır.

Kitabın ilk bölümü, konuyu anlamak için gerekli tarihsel arka planı sunmaktadır. Mantık biliminin ve onun filozoflar ve kelamcılar da dahil olmak üzere Müslümanlar tarafından benimsenme tarihinin tanıtıldığı ve ilgili bazı konuların tartışıldığı bir “giriş” yer almaktadır. Burada Kuran’ın, mantıkçıların mantık ilmi yoluyla hedeflediklerini iddia ettikleri şeyi hedef aldığı açıklanacaktır. Bu bölüm aynı zamanda on dört alim ve düşünürün çalışmalarının incelendiği “Kur’an Mantığına Giden Yol: İmam Şafii’den Seyyid Kutub’a” başlıklı bölümleri de içermektedir. Bu çalışmalar, Aristoteles mantığını ve onun üzerine inşa edilen kelam ilmini reddederek, Kur’an’ın mantığına, yöntemlerine ve yaklaşımlarına yönelme yönündeki tarihi dönüm noktalarını temsil etmektedir.

Kitabın ikinci bölümü teorik bölüm olup, üç maddeden oluşmaktadır. İlk madde kendisini özelde Aristotelesçi mantıktan ve genel olarak zihinsel mantıktan ayıran “Kur’an Mantığının Özellikleri ve Yöntemleri”dir. İnsan düşüncesini bu hayattaki varoluş amacına uygun olarak doğru yola yönlendiren genel ilkeleri temsil eder. İkinci madde, bu mantığın etrafında döndüğü ve kendisinden yola çıktığı temel kavramlar olan “Kur’an Mantığının Esasları”dır. Üçüncü madde ise “Kuran Mantığı’nın Hedefleri” olup bu mantığın, Kur’an’ın rehberliğini takip eden, onu akıl ve kalplerine uygulayan, sağlıklı düşünmeyi başaran bireylerde neyi amaçladığını temsil etmektedir.